Реферат: Т. М. Санько Развіццё лагічнага мыслення

Аддзел адукацыі Дзятлаўскага райвыканкама

Дзяржаўная установа адукацыі “Вучэбна-педагагічны комплекс Рудаяварскі дзіцячы сад – сярэдняя агульнаадукацыйная установа”


Т.М. Санько

Развіццё лагічнага мыслення

пры рашэнні задач


Дзятлава

2007


Рэцензент

намеснік дырэктара па вучэбна-выхаваўчай рабоце

ДУА “ВПК Рудаяварскі дз/с - САШ”


Аўтар-складальнік

настаўніца пачатковых класаў ДУА “ВПК Рудаяварскі дз/с - САШ”

Т.М.Санько


Развіццё лагічнага мыслення пры рашанні задач/аўт.-скл. Т.М.Санько. – Дзятлава, 2007.- 54с.


У брашуры прадстаўлены вопыт работы настаўніцы пачатковых класаў Т.М.Санько па развіццю лагічнага мыслення малодшых школьнікаў.


Адрасуецца настаўнікам пачатковых класаў.


Санько Т.М., настаўніца пачатковых класаў ДУА “ВПК Рудаяварскі дз/с - САШ”, в.Р.Явар, 36152


Уводзіны


Вучоба – гэта праца,і праца цяжкая. Наўрад ці варта спецыяльна яе аблягчаць. Дзеці ўжо з пачатковых класаў павінны разумець, што ўсё ў жыцці дасягаецца працай. І нам, н7астаўнікам, трэба рабіць усё магчымае, каб нялёгкі вучэбны працэс прыносіў дзецям радасць, падахвочваў пастаянна пазнаваць нешта новае.

Станаўленне пазнавальных інтарэсаў дзяцей адбываецца перш за ўсё на ўроку, на кожным этапе якога неабходна актывізаваць разумовую дзейнасць вучняў і павышаць іх інтарэс да вучэння, прымяняючы пры гэтым розныя формы, метады і віды работы: і дыферэнцыраваны падыход да дзяцей, і індывідуальныя заданні, і выкарыстанне шматлікага дыдактычнага, ілюстрацыйнага і раздатачнага матэрыялу.

Вучань працуе на ўроку з цікавасцю, калі ён выконвае пасільныя для яго практыкаванні. З гэтага вынікае, што трэба добра ведаць індывідуальныя асаблівасці вучняў класа. Важна дапамагчы кожнаму дзіцяці шукаць і знаходзіць уласныя шляхі рашэння задачы, прыкладу. Гэтаму варта пачынаць удзяляць увагу як мага раней. Неабходна развіваць у дзяцей лагічнае мысленне, вусную і пісьмовую мову, пастаянна і мэтанакіравана павышаць іх інтэлектуальны ўзровень, садзейнічаць самасцвярджэнню вучняў.

Мэты і задачы навучання матэматыцы ў пачатковай школе вызначаюцца перш за ўсё тым, што менавіта ў пачатковы перыяд навучання, спачатку ў гульнявой дзейнасці, а потым у вучэбнай, закладваецца “мысліцельнае ядро” асобы. Багаты запас зыходных уяўленняў і паняццяў, сукупнасць разумовых аперацый, якія набываюцца на пачатковай ступені навучання, - галоўныя ўмовы нарошчвання ведаў і развіцця вучня ў наступныя школьныя гады.

Малодшы школьны ўзрост – гэта перыяд развіцця дзіцяці, калі закладваюцца асновы лагічнага мыслення. У зоне актыўнага засваення знаходзіцца шэраг лагічных дзеянняў, такіх, як вылучэнне істотных прымет падабенства і адрозняння прадметаў, абстрагаванне, абагульненне і інш.

Пры навучанні дзяцей матэматыцы перш за ўсё трэба развіваць у іх здольнасці да аналізу і сінтэзу, уменні назіраць, параноўваць, абагульняць, разважаць, абгрунтоўваць вынікі. Гэта дапамагае вучням разбірацца ў складаных пытаннях, знаходзіць прычынныя сувязі паміж з’явамі паміж аднолькавымі фактамі і агульнымі заканамернасцямі.

Курс матэматыкі ў пачатковай школе пачынаецца з фарміравання ў дзяцей умення вылучаць уласцівасці прадметаў. Гэта дасягаецца ў працэсе рашэння практычных задач. Метадам параўнання вучні звычайна вылучаюць дзве-тры ўласцівасці – колер, памер, форму, у той час як кожны прадмет мае яшчэ мноства розных уласцівасцей, пра якія дзеці пакуль не ведаюць, напрыклад, аб’ём, масу, плошчу і г.д. Выконваючы заданні школьнкік павінны вучыцца параўноўваць прадметы самымі рознымі спосабамі – прыкладваць іх адзін да аднаго, узважваць, суадносіць элементы сукупнасцей і да т.п.

Паказваю вучням знаёмую ім геаментычную фігуру і прашу назваць яе ўласцівасці. Квадрат, маленькі, жоўты – вось усё, што яны назвалі. Паказваю групу іншых прадметаў – папяровую палоску, вату, пячэнне, гіру. Дзеці называюць ужо больш уласцівасцей і могуць даць больш разгорнутыя азначэнн: цвёрды – мяккі, прыдатны да яды – непрыдатны, цяжкі – лёгкі, металічны – неметалічны (драўляны, папяровы, шкляны і г.д.)

Калі дзеці навучыліся вылучаць уласцівасці прадметаў метадам параўнання, неабходна далей фарміраваць паняцці аб агульных і адметных прыметах прадметаў.

Вынікі параўнання фіксуюцца роўнасцямі і няроўнасцямі. Дзеці знаёмяцца са знакамі >, <, =. Засвойваючы літарна-знакавыя запісы, вучні павінны зразумець, што самым важным з’яўляецца знак адносін, літарай жа абазначаецца не прадмет, а тая ці іншая яго ўласцівасць.

Шляхам арганізацыі пастаяннага дыялога з вучнямі, размоў і разважанняў на ўроках матэматыкі развіваю ў дзяцей уменне аналізаваць, рабіць вывады, параўноўваць, вылучаць часткі прадмета назірання, рознабакова разглядаць яго ўласцівасці. Гэта спрыяе развіццю памяці, увагі, творчага ўяўлення, назіральнасці, лагічнага разважання.

Рашэнне задач у матэматычнай адукацыі займае вялікае месца. Для таго каб навучыцца рашаць задачы, трэба шмат папрацаваць. Гэта праца ўводзіцца не толькі да рашэння вялікай колькасці задач. Маецца на ўвазе навучанне такому падыходу да задачы, пры якім яна выступае як аб’ект руплівага вывучэння, а яе рашэнне – як аб’ект канструявання і вынаходніцтва.

Мысленне інтэнсіўна фарміруецца ў працэсе рашэння задач тады, калі гэты працэс да пэўнай ступені кіруемы. Неабходна сфарміраваць у школьнікаў сістэму спецыяльных прыёмаў разумовай дзейнасці, гэта значыць навучыць іх разважаць, параўноўваць, здагадвацца, рабіць высновы.

Для таго каб навучыцца рашаць задачы, трэба разабрацца, што яны сабой уяўляюць, з якіх састаўных частак і этапаў рашэння складаюцца, зразумець інструменты (дзеянні, аперацыі), з дапамогай якіх адбываецца рашэнне задач.

Працэс рашэння задачы, які пачынаецца з моманту атрымання задачы да моманту поўнага завяршэння яе рашэння, складаецца з шэрага этапаў.

Умоўна можна вылучыць чатыры этапы рашэння сюжэтных матэматычных задач на знаходжанне невядомага:

- усведасленне і прыняцце задачы;

- планаванне пошуку рашэння;

- рэалізацыя плана рашэння задачы;

- праверка і аналіз атрыманага рашэння.

Прыступаючы да рашэння задачы, трэба перш за ўсё разабрацца ў тым, што гэта за задача, якія яе ўмовы, у чым заключаюцца яе патрабаванні, гэта значыць неабходна яе прааналізаваць, каб зразумець і прыняць яе. Для гэтага трэба ясна ўявіць жыццёвую сітуацыю, адлюстраваную ў задачы. Асэнсаванне дзецьмі сувязі матэматычных задач з жыццёвым павышае іх цікавасць да прадмета, ажыўляе працэс авалодвання ведамі, уменнямі і навыкамі. Многія задачы, такім чынам, можна выкарыстаць і для выхавання дзяцей.

Ясна зразумець задачу – значыць улічыць, суаднесці ўсе даныя ў яе ўмове паміж сабой і патрабаваннем задачы, высветліць ступень іх узгодненасці і супярэчнасці, выявіць лішнія ці недастатковыя даныя, суаднесці прыблізныя прамежкавыя вынікі паміж сабой і галоўным пытаннем задачы.

Пры рашэнні задач са складанымі для запамінання ўмовамі вучню даводзіцца не адзін раз прычытаць задачу, каб успрыняць некалькі важных велічынь не паасобку, а у сістэме іх узаемасувязей і ўзаемаадносін. Кожны крок аналізу задачы вучань павінен запісаць. Іншымі словамі, задача на першым этапе яе рашэння павінна быць рупліва даследавана.

Неабходнай перадумовай глыбокага пранікнення ў змест задач, сфармуляваных пераважна ў сімвалічнай форме, з’яўляецца іх разгорнутая фармулёўка, выражэнне літарна-лічбавых сімвалаў у форме унутранай ці знешняй мовы (моўчкі ці ўголас).

Разважанні ўголас маюць вялікае значэнне таму, што, па-першае, дазваляюць зафіксаваць у моўнай фармулёўцы думку, якая толькі што нарадзілася; па-другое, разважанні ўголас маюць яшчэ і тую перавагу, што дазваляюць раздзяліць да пэўнай ступені тую ці іншую думку, затрымаць увагу на яе кампанентах, суаднесці паміж сабой гэтыя кампаненты і такім чынам больш глыбока прааналізаваць і зразумець задачу. Фармуляванне думкі ў моўным працэсе садзейнічае развіццю мысліцельнай дзейнасці.

Падрабязны аналіз задачы, пабудова яе схематычнага запісу значна аблягчае пошук спосабу рашэння задачы.

Калі вучню і пры выкарыстанні схемы цяжка правільна зразумець задачу і скласці план яе рашэння, ён можа выкарыстаць некаторыя эўрыстычныя прыёмы. Напрыклад, відазменая фармулёўка задач. Вучню трэба рашыць тэкставую арыфметычную задачу. Ён самастойна перафармулюе ўмову задачы, апускаючы сюжэтныя даныя і перакладаючы слоўныя выразы на больш абстрактную матэматычную мову. Асноўнае пытанне задачы “Колькі яблыкаў было ў дзяўчынкі і хлопчыка разам?” можа гучаць так: “Патрабуецца знайсці агульную колькасць яблыкаў” ці “Трэба знайсці суму лічбаў”.

Перафармуляванне задачы можа адбывацца ў напрамку не абстрагавання, а канкрэтызацыі. Напрыклад, вучню прапануецца наступнае пытанне: “Як зменіцца сума, калі І складаемае павялічыць на 3 адзінкі, а другое – пакінуць без змен?” Вучань у дадзеным выпадку складае канкрэтны прыклад на складанне, павялічвае І складаемае на 3 адзінкі, параўноўвае паміж сабой дзве атрыманыя сумы і дае адказ, што сума павялічыцца на столькі ж адзінак.

Варта адзначыць, што гэтыя аперацыі абстрагавання і канкрэтызацыі, якія выконваюць вучні ў працэсе перафармулявання задачы, маюць важнае значэнне для развіцця мыслення.

Другі этап рашэння задачы – планаванне пошуку рашэння. Вучань, вызначыўшы прадметную вобласць задачы і структуру ўзаемасувязей і ўзаемаадносін паміж яе кампанентамі, вызначае парадак рашэння “прамежкавых задач” (падзадач) у структуры асноўнай, падбірае патрэбныя вылічальныя аперацыі, інакш кажучы, складае план рашэння.

Прыклад складання плана рашэння. “У кіёску днём прадалі 8 канвертаў з маркамі, а вечарам прадалі 12 такіх жа канвертаў. На колькі больш канвертаў прадалі ў кіёску вечарам чым днём?”

Каб падвесці дзяцей да рашэння гэтай задачы, можна правесці разбор так: пра што патрабуецца даведацца ў задачы? Больш ці менш прададзена канвертаў вечарам? Як мы паступаем, калі трэба даведацца, на колькі адзін лік меншы ці большы за другі?

Пры складанні плана рашэння задачы можна ісці ад пытання задачы да лікавых даных ці наадварот.

Трэці этап – рэалізацыя плана рашэння задачы. На гэтым этапе вучань выконвае матэматычныя дзеянні, прадугледжаныя планам рашэння, у выніку чаго атрымлівае прамежкавыя даныя, якія пасля адпаведнага сінтэзу з’явяцца злучальным мостам паміж шукаемым і данымі задачы.

Навучыць школьніка ацэньваць правільнасць і мэтазгоднасць сваіх дзеянняў – значыць навучыць яго думаць над задачай.

Знаходжанне і самастойнае выпраўленне сваіх памылак у працэсе работы садзейнічае развіццю крытычнасці мыслення.

Апошні этап рашэння задачы – праверка (працэсу і рэзультату), аналіз атрыманага рашэння. У пачатковых класах звычайна прымяняюць чатыры спосабы праверкі рашэння:

1) складанне і рашэнне адваротнай задачы,

2) устанаўленне адпаведнасці паміж лікамі, атрыманымі ў выніку рашэння задачы з дадзенымі лікамі,

3) устанаўленне меж шукаемага ліку (прыкідка адказаў),

4) рашэнне задачы рознымі спосабамі.

Важнай умовай развіцця самастойнасці мысліцельнай дзейнасці вучняў з’яўляецца асэнсаванне імі таго, як яны працавалі, якімі спосабамі і прыёмамі рашалі тую ці іншую задачу. Трэба, каб вучні не задавальняліся толькі рэзультатам рашэння, а ўмелі аналізаваць увесь яго ход, усе этапы, спосабы і прыёмы выканання задання, якія прывялі да паспяховага выніку, каб яны імкнуліся пасля рашэння кожнай задачы высветліць, ці існуюць іншыя, больш кароткія і нечаканыя шляхі рашэння гэтай жа задачы. Гутарка ідзе аб фарміраванніў вучняў здольнасці да рэфлексіі.

Апошні этап рашэння задачы і яго даследванне вучнямі мае вялікае значэнне і ў тых адносінах, што развіццё ўменняў і навыкаў самастойна прыдумваць новыя задачы, аналагічныя папярэднім, садзейнічае фарміраванню абагульненых спосабаў дзейнасці, якія могуць шырока пераносіцца вучнямі на прыватныя выпадкі і ўваходзіць у структуру мысліцельных здольнасцей.

А зараз варта спыніць увагу на арыгінальных геаметрычных задачах. Цяжка знайсці дакладнае азначэнне паняццю “арыгінальная задача”. Тое, што аднаму здаецца складаным і нестандартным для другога з’яўляецца простым і лёгкім. Умоўна да арыгінальных задач можна аднесці тыя, якія маюць не зусім звычайную фармулёўку ў параўнанні з заданнямі падручніка і патрабуюць пэўнай кемлівасці, высокай лагічнай культуры і г.д. Арыгінальныя геаметрычныя задачы развіваюць лагічнае мысленне вучняў, пашыраюць іх прасторавыя ўяўленні, выклікаюць цікавасць да матэматыкі. Вось некалькі прыкладаў такіх задач.

1. Кавалю прынесці 3 ланцугі, па 2 звяны ў кожным, і даручылі злучыць іх у адзін ланцуг.

а) Колькі кольцаў трэба раз’яднаць і зноў злучыць для таго, каб зрабіць адзін ланцуг?

б) Колькі кольцаў прыйдзецца раз’яднаць, каб злучыць ланцуг з чатырох ланцугоў, у кожным з якіх па 2 звяны?

в) Колькі кольцаў прыйдзецца раз’яднаць, каб злучыць ланцуг з пяці меншых ланцугоў, у кожным з якіх па 3 звяны.

2. Падзяліце фігуру месячнага сярпа на 3 часткі, правёўшы:

а) 2 прамыя лініі;

Малюнак:




б) 1 прамую лінію.

3. а) З фігуры на малюнку прыміце 2 запалкі так, каб засталіся 2 квадраты;

б) З гэтай жа фігуры прыміце 1 запалку так, каб засталіся 3 квадраты.

Малюнак:


Навучанне можа быць эфектыўным толькі ў тым выпадку, калі існуе надзейная зваротная сувязь паміж вучнем і настаўнікам, якая дае дакладную інфармацыю аб выхаванні дзяцей і якасці засваення імі пэўнага матэрыялу. Пагэтаму прыходзіцца ўсё часцей звяртацца да выбарачных адказаў і тэстаў. Такая форма работы падабаецца і вучням.

У матэматыцы над тэкстам разумеецца пэўная сукупнасць стандартызаваных заданняў, якія даюцца малымі порцыямі, ахопліваюць вялікае кола пытанняў курса і аператыўна правяраюцца.

Працэс тэсціравання можа быць падзелены на тры этапы.

1. Выбар тэсту (вызначаецца мэтай тэсціравання і ступеню дакладнасці і надзейнасці тэсту),

2. Правядзенне тэсту,

3. Інтэпрэтацыя вынікаў тэсту (вызначаецца сістэмай тэарэтычных дапушчэнняў адносна прадмета тэсціравання).

У пачатковай школе тэсты выкарыстоўваюцца ў якасці адной з форм кантролю пры правядзенні праверачных і тэматычных работ і для мэтавага прызначэння – развіцця матэматычнай мовы, логікі разважанняў, прыёмаў работы з падручнікам і г.д. Тэсты зручна прапаноўваць пры паўтарэнні вялікай па аб’ёму тэмы, у працэсе заключнага паўтарэння, на ўроках замацавання ведаў і г.д.


Алгарытм разбора задачы

1. Прачытай …

2. Што вядома …

3. Што трэба даведацца …

4. Ці можам мы адразу адказаць на пытанне задачы? Чаму?

5. Якія галоўныя словы ў задачы?

6. Які тып задачы?

7. Рашы …


Аб чым …

У …

П …


Аб чым гаворыцца ў задачы?

Што вядома? (Умова.)

Што трэба знайсці?








Знайсці галоўныя (апорныя) словы ў тэксце задачы.

Чаму ты лічыш іх галоўнымі?





Аб чым трэба даведацца ў задачы?

Што трэба ведаць, каб адказаць на пытанне задачы?

Ці вядома гэта ўмова задачы?





Што вядома з умовы задачы?

Аб чым можна даведацца па гэтых данных?

Ці зможаш ты адказаць на пытанне задачы?


Што








>


<


Што абазначае кожны лік ва ўмове задачы?

Што трэба знайсці?

Большы ці меншы лік павінен атрымацца ў адказе?








Зрабі схематычны малюнак (або чарцеж) да задачы.

Тлумач сабе, што і чаму ты малюеш.

Што паказвае табе малюнак (чарцеж)?


Коратка




Запішы задачу коратка.

Чым дапамагае табе кароткі запіс задачы?

















Якое дзеянне трэба выканаць, каб адказаць на пытанне задачы?

Чаму ты выбраў менавіта гэта дзеянне?








Запішы рашэнне задачы (або проста “Рашы”).

Што абазначае атрыманы лік?

Ці адказаў ты на пытанне задачы?





Не спяшайся: правер, ці правільна ты рашыў задачу.


Памятка пры рашэнні задач у парах

1. Прачытайце задачу.

2. Раскажыце адзін аднаму (адзін – умову, другі – пытанне).

3. Рашаючы задачу,

а) не спрачайцеся дарма, а даказывайце, тлумачце;

б) стараёцеся зразумець адзін аднаго.

4. Пакажыце з дапамогай рукі, што заданне выканана.


Памятка пры рашэнні задач у групах

1. Прачытайце задачу (умову – пытанне, пытанне – умову, умову – пытанне – умову).

2. Выберыце спосаб разважання (ад дадзеных да невядомага, ад невядомага да дадзеных, ад часткі да цэлага і г.д.)

3. Выконвайце кожны сваю частку задання.

4. Праверце работу адзін другога.

5. Запішыце.

6. Падрыхтойцеся адказваць.

У р о к м а т э м а т ы к і


Т э м а :

Адніманне з апорай на складанне ў выпадках выгляду 11 – 7, 12 – 7, 13 – 7, 11 – 6, 12 – 6.


Мэта:

- навучыць дзяцей працаваць з табліцай складання адназначных лікаў, рашаць састаўныя задачы, пазнаёміць з ломанай;

- развіваць лагічнае мышленне, памяць;

- выхоўваць цікавасць да роднай прыроды.


Ход урока


І. Эмацыянальны настрой.

- Мы адпраўляемся ў падарожжа.

Законы падарожжа:

1. Смеламу і стараннаму ўдача ідзе насустрач.

2. Сябру дапамагай.

3. Ніколі не сумуй.

4. Кожны атрымае прыз па рабоце.


ІІ. Вуснае лічэнне.

- Заданне з кошыка. Адгадайце, хто з лясных жыхароў вас сустрэне першы.

- Я рухавы звярок

Заўжды весела мне

Мая хатка – дупло

На высокай сасне

(вавёрка)

а) – Памажыце справіцца з арэшкамі 8, 12, 10, 18,16

Заданне на выбар

1. Перапішы, прачытай.

2. Размясці ў парадку ўбывання.

3. Размясці ў парадку ўзрастання.

- Чым цікавы лікі? (Цотныя)


б) – Назваць фігуры

- Растлумачыць значэнне лікаў

- Рашыць прыклады

2

0

3








4 5 6


- Якая фігура магла б быць пад № 4? (ромб, прамавугольнік, трапецыя…)


- Як адным словам можна назваць пяці- і шасцівугольнікі? (Многавугольнікі)





+ +








+ —





+ +


в) Знаёмства з ломанай

- Са сваёй задачай да вас заяц. Ён прынёс галінку і просіць адказаць на пытанне: на якую геаметрычную фігуру яна падобна?

Дакажыце.

- Паглядзіце, што я зрабіла з галінкай. (надламаць) Атрымалася з аднаго адрэзка некалькі – ломаная.


г) “Бартэр”

- Жывёлы лесу выставілі свій тавар на абмен і кошт устанавілі, а памяняцца не могуць. Патрэбна дапамога. Хто мог выставіць гэты тавар?


жолуд арэх грыб-баравік

3 2 8


мухамор лісцікі шышка маліна

1 6 4 5


ІІІ. Новая тэма:

13 – 7 =

Паглядзіце на дошку на запіс і паспрабуйце назваць тэму ўрока.

- Паставім задачы ўрока.

- Можна рашаць прыклады на адніманне, выкарыстоўваючы табліцу складання. (папрактыкавацца).

1. – Рашаем прыклады з тлумачэннем

11 – 7, 12 – 7, 13 – 7, 14 – 7, 11 – 6, 12 – 6


2. Задача № 3

- саставім задачу

- уявім задачу

- запіс рашэння.


Фізмінутка

а) Дарожка

- Пальчыкі перабіраем і дарожку палучаем.

б) Сонейка

- Як свеціць сонейка летам?

… восенню?

… зімой?

в) Вочы: носік вырас як у Бураціны і пішам лічбы.

г) Асанка: Мы праверылі асанку

І звялі лапаткі

Мы паходзім на насках

Мы ідзём на пятках.


3. Канвеер задач - + - + -

1) Зайчык абгрыз 5 яблынь, а груш на 2 менш. Колькі груш абгрыз заяц?

2) З лесу да жылля чалавека падаліся 10 снегіроў і 3 сініцы. Колькі птушак?

3) Вавёрка сарвала 4 яловыя і 6 сасновых шышак. На колькі больш сасновых шышак?

4) На паляне сустрэліся 5 вавёрак і 6 зайцоў. Колькі звяроў сустрэлася?

5) Заяц і лісіца ўдваіх з’елі 10 піражкоў. Ліса з’ела 9 піражкоў. Колькі з’еў заяц?


4. Прыклады 9 + 4 8 + 7 6 + 8


- Падбярыце сабе заданне

1. Рашыце і вылічыце

2. Рашыце, раскладаючы на зручныя складаемыя

3. Рашыце і запішыце прыклады на адніманне


5. Прыдумайце задачы

9 + 3 9 – 7

5 + 3 + 4 8 – 1 – 4


6. Матэматычны дыктант ад мядзведзя

1. Запішыце лік, у якім 1 дз. 2 адз.

2. Запішыце лік, у якім 2 дзес.

3. Павялічце 13 на 1

4. Запішыце суму лікаў 7 і 4

5. Першае складаемае 9, другое 4. Чаму роўна сума.

6. Памяншаемае 14, аднімаемае 4. Чаму роўна рознасць.

7. Рознасці 11 і 1.


ІУ. Рэфлексія.

- Адкажыце на пытанні

1. Мне спадабалася …

2. Я даведаўся …

3. Я працаваў …


У. Дамашняе заданне.

Стар. 42 № 5


У р о к м а т э м а т ы к і


Т э м а :

Складанне і адыманне ў межах 20 выгляду + 6.

Рашэнне задач.


Мэта:

- адпрацоўваць навыкі вусных вылічэнняў, скласці і замацаваць табліцу

+6, паўтарыць склад ліку 6, аналізаваць структуру простай задачы, вучыцца складваць адваротныя задачы; развіваць логіку мышлення.


Ход урока




задаволены




асобы




здзіўленне




вясёлы




спакойны


рабочы


сумны


- Які настрой у пачатку ўрока?

- Вам бы хацелася, каб урок выклікаў у вас … настрой і чаму?

- Сёння мы з вамі крышку пападарожнічаем. А вось на чым мы адправімся ў гэта падарожжа, вы скажаце самі, калі выканаеце наступнае заданне: (у кошыку карчаткі, дзеці бяруць іх і становяцца папарадку)

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Лічбы пераварочваюцца і вучні чытаюць слова

П А Р А В О З І К

На дошцы з’яўляецца паравозік.




- Як завуць чалавека, які водзіць паравоз? (машыніст).










- З якіх геаметрычных фігур складаецца машыніст? Колькі прамых ліній? (7)

- Што вы ведаеце пра прамую лінію?

- Не веру, дакажыце? (Вучань на дошцы працягвае прамую з двух бакоў). Прамая не мае пачатку і канца.

- Паравоз ёсць, машыніст на месцы, але адсутнічаюць вагоны. Гэта КАЛАБОК паставіў іх на розных станцыях і просіць вас іх сабраць. Сабяром? “Пастараемся).

Першая станцыя


ЛІЧЫЛКІНА




- У вагоне 3 акенцы, выберыце ў якое акно вы будзеце глядзець (або па якой дарожцы вы пойдзеце). Дзеці выбіраюць від работы.





0 3 7 9

(уставіць прапушчаныя лікі)







(замяніць прадметы лікамі ад меншага да большага)




Скласці прыклады:



3 = 6 4 = 6


5 = 6 6 = 6

( у праверцы ўдзельнічаюць усе вучні)

- Вы справіліся з заданнем, машыніст дае сігнал і паедзем на другую станцыю.

Фізмінутка

Другая станцыя


ТАБЛІЧКІНА




- Перш чым выконваць заданні, адкажыце на пытанне:

- Які лік паўтараўся часцей за ўсё на дошцы? То хто скажа тэму ўрока?

- Так мы складзём табліцу і будзем прымяняць гэтыя веды пры рашэнні прыкладаў і задач.

І зноў тры дарожкі. Па зялёнай пойдзем усе. Задаю пытанне пра лік 6.

1. Лік 6 двухзначны, ці адназначны?

2. Назавіце суседзяў ліку 6.

3. Назавіце лікі большыя за 6? Меншыя?

4. Складзіце прыклады з адказам 6.

5. Які лік пры лічэнні ідзе перад лікам 6? На колькі ён меншы за 6?

6. Які лік пры лічэнні ідзе за лікам 6? На колькі ён большы за 6?

7. 6 – гэта:

0 і …

1 і …

2 і …

3 і …

4 і …

5 і …

6 і …

8. Складзіце задачу каб у ёй быў лік 6.

(Хто адказаў без памылак і актыўна працаваў пераходзіць на

дарожку, астатнія застаюцца на дарожцы.


Кніга ст. 10 – запоўніць самастойна табліцу

З астатнімі складаем і запісваем табліцу:

0 + 6 = 6 6 – 6 = 0

1 + 6 = 7 7 – 6 = 1

2 + 6 = 8 8 – 6 = 2

3 + 6 = 9 9 – 6 = 3

4 + 6 = 10 10 – 6 = 4

Табліцу склалі, адпраўляемся на трэцюю станцыю.


Трэцяя станцыя


ЗАДАЧКІНА




Каб увайсці ў гэты вагончык неабходна сказаць з чаго складаецца любая задача.

У задачы ёсць: умова;

пытанне;

рашэнне;

адказ.

Цяпер па дарожках пойдзем усе ад зялёнай да чырвонай.




Па схеме напісаць рашэнне задачы на лісткі:


4 6




?

Колькі ўсяго




Кніга, старонка 10, заданне 3




Заданне 5, на лісткі скласці 2 адваротныя задачы. (Правяраю вучняў і дазваляю перайсці ад аднаго задання да другога).

- Вось мы і саставілі вагончыкі, справіліся з усімі заданнямі калабка і падышлі да выніку ўрока.

- Што было самае цяжкае?

- Якое заданне найбольш спадабалася?

- Чаму навучыліся?

- Якое заданне хацелі б узяць на наступны ўрок?

Пакажыце, які ў вас настрой у канцы ўрока?


Цягнік дае апошні гудок, дзеці махаюць на развітанне.


М а т э м а т ы к а

ў в е р ш а х

і з а г а д к а х


Задачы на складанне і адніманне ў межах 10.


У мове многа розных слоў,

Напрыклад: жыта, рыбалоў…

Скажы, на колькі літар

Слова рыбалоў

Даўжэй за слова жыта?


У Зая дзесяць зайчанят,

А ў ліскі трое лісянят.

Палічыць нам трэба толькі,

Хто больш мае дзетак і на колькі?


Пад бярозай ля ракі

Тры расло баравікі.

Міхась, дастаўшы ножык,

Зрэзаў іх і ў кошык.

Потым ён далей пайшоў,

Яшчэ пяць грыбоў знайшоў.

Ты ж падумай і скажы:

Грыбоў колькі ў кашы?


У Міхася такі ўлоў:

Два ліні, пяць акунёў.

Колькі ўсіх – Міхась маўчыць.

Хто паможа палічыць?


Тры папугаі

Ехалі ў трамваі.

Двое каля рынку

Выйшлі на прыпынку.

Колькі ж папугаяў

Стала ў трамваі?


Ля рэчкі, быццам на парад,

Буслы пастроіліся ў рад.

Раптам тры з іх паляцелі.

Шэсць ляцець не захацелі.

Буслоў жа колькі было ўсіх?

Хутка падлічыце іх.


З лесу выйшаў статак

Дзікіх парасятак:

Спераду – чацвёра

І ззаду – шасцёра.

Колькі ж парасятак

Утварала статак?


^ Састаўныя задачы

на складанне і адніманне ў межах 10


Раз, два,

Тры, чатыры…

Учапіліся

Задзіры –

Дзве вароны,

Дзве сарокі

Кіпцюрамі,

Прама ў бокі.

Да іх воран

Падляцеў

І з дакорам

Паглядзеў.

А вы, дзеці,

Не сядзіце,

Усіх птушак

Падлічыце.


У Андрэйкі адзін брат,

І імя яго Марат,

Тры сястры – Наташа, Яна

І маленькая Аксана.

Колькі ж у сям’і дзяцей?

Два грыбы знайшла вавёрка,

А яшчэ адзін – Рыгорка.

Жэня тры грыбы знайшоў.

Колькі знойдзена грыбоў?


На палянцы, ля крыніцы,

Скачуць жвава дзве куніцы.

Да іх прыбеглі дзве лісічкі,

Каб папіць вады з крынічкі.

А за лісічкамі, як кот,

Падкраўся ціхенька янот.

Звяры скакалі і куляліся…

Колькі іх – вы здагадаліся?


Быццам белыя пушынкі,

Упалі ціха дзве сняжынкі,

Потым – тры, яшчэ раз – тры.

Колькі ўпала ўсіх, сябры?


^ Задачы – жарты.


Па два рагі ў бараноў

(Будзьце пільнымі да слоў!)

Колькі будзе ўсіх рагоў

У двух бязрогіх бараноў? (0)


- Дзве цукуркі,

Потым тры

Дам табе я, Галя.

Колькі будзе?

Падлічы.

- Мне іх не давалі.


Дваццаць без пятнаццаці,

Трох не далажаўшы,

Двух не далічыўшы.

Колькі будзе?


Ляцелі галкі, селі на палкі.

Як сядуць яны па адной – галка лішняя,

Як сядуць яны па дзве – палка лішняя.

Колькі галак і колькі палак?


^ Задачы на складанне і адніманне ў межах 20.


Раслі ў полі тры таполі,

А за рэчкай –

На сем болей.

І за рэчкаю,

І ў полі

Падлічыце ўсе таполі.


На поле выйшлі ігракі –

Вароны, галкі і гракі.

Усіх іх выйшла дзевятнаццаць.

Гракоў сабралась адзінаццаць.

Варон было чатыры там.

А галак ты падлічыш сам.


Тры вясёлыя лісічкі,

Тры вясёлыя сястрычкі,

Запрасілі да сябе

Дзевяць зайчыкаў на абед,

І ваўка, і верабейку,

Вожыка і салавейку.

Падлічыце вы як след:

Колькі гасцей прыйшло на абед?


^ Табліца множання.


Каля горкі

Два Рыгоркі,

Дзве Марынкі,

Дзве Ірынкі,

Два Барыскі,

Дзве Ларыскі

Елі смачна ірыскі.

А вы, дзеткі, не маўчыце,

Усе ірыскі падлічыце.


Падарыла бабулька-лісічка

Тром унукам сваім рукавічкі.

- Гэта вам на зіму ўнучкі

Рукавічак па дзве штучкі.

Беражыце, не губіце,

Колькі іх, пералічыце.


Валік, Толік, дзве Янінкі

Прынеслі ў двор па дзве ялінкі.

Каля школы пасадзілі.

Колькі дрэў?

Вы падлічылі?


Са шпакоўні шпачаныты

Паказалі вачаняты.

Пяць у шпакоўкі шпачанят.

Ну, а колькі вачанят?


^ Задачы на множанне і дзяленне.


У Сярожы ёсць сябры,

Ёсць для іх па два шары.

У Сярожы шэсць шароў.

Колькі ж у яго сяброў?


Курка на рынак схадзіла,

Жменьку зярнят купіла.

Жменьку зярнят купіла,

Дзеткам ўсе падзяліла.

Дзевяці кураняткам

Папала па два зярняткі.

Адно ад чародкі адбілася –

І на дзяльбу спазнілася.

Колькі было зярнятак?

Колькі было куранятак?


У Сымона тры сыны,

Тры вясёлыя хлапцы.

І ў хлопцаў па тры сыны,

І таксама малайцы.

Колькі ж будзе малайцоў

У Сымонавых хлапцоў?


З правага боку ў сараканожкі

Забалелі моцна ножкі.

Ты іх мог бы палячыць,

Калі б здолеў палічыць.


Тры сараканожкі

Збочылі з дарожкі.

Колькі ж было ножак

У тых сараканожак?


Пад Новы год сам Дзед Мароз

Цукеркі хлопчыкам прынёс.

Раптам палічылі дзеці:

У Колькі – шэсць, у Дзімкі – дзесяць.

Дзімка кажа: “Так зраблю:

Лішак з сябрам падзялю”.

Палічыце вы, па колькі

Цукерак будзе ў Дзімкі й Колькі?


^ Задачы павышанай цяжкасці.


Прыляцелі на ўрокі

Белаболыя сарокі.

За парты ўселіся па дзве –

Дзве парты лішнія яшчэ.

Пераселі па адной –

Лішняй парты ні адной.

Колькі ж белабок-сарок

Прыляцелі на ўрок?


У кожным кутку

У хаце па катку.

Кожны сядзіць,

На траіх глядзіць.

Колькі ж куткоў?

Колькі ж каткоў?


Ляцелі галубы,

Селі на дубы –

Па пары на кожны.

Зірнулі ўбок,

А адзін дубок парожні.

Паасобку рашылі сесці –

Аднаму не запіла месца.

Колькі дубоў?

Колькі галубоў?


Змест


Уводзіны


Алгарытм разбора задачы


Памятка пры рашэнні задач у парах


Памятка пры рашэнні задач у групах


Урокі матэматыкі


Матэматыка ў вершах і загадках